เครื่อง CPAP คืออะไร

เครื่อง “CPAP (Continuous Positive Airway Pressure)”  เป็นวิธีการรักษาอาการนอนกรนที่มีประสิทธิภาพสูงสุด ซึ่งเป็นเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดในการบรรเทาอาการนอนกรน ในปัจจุบัน ช่วยแก้ไขปัญหาเพื่อปรับปรุงคุณภาพการนอนให้ดีขึ้น ซึ่งการนอนกรนทำให้เสี่ยงต่อการหยุดหายใจชั่วขณะนอนหลับได้ ทำให้ร่างกายไม่ได้รับการพักผ่อนอย่างเต็มที่ และอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ทำให้เกิดโรคอื่นๆ ตามมาด้วย เช่น โรคหัวใจ และโรคเบาหวาน

ในบทความนี้จะช่วยแนะนำวิธีการใช้งานของเครื่อง CPAP อย่างถูกต้อง เพื่อช่วยให้คุณทำการใช้ CPAP ได้อย่างมั่นใจและถูกต้อง

สารบัญ

การทำงานเครื่อง CPAP

เราควรตรวจ Sleep Test ก่อนหรือไม่

ตรวจ Sleep test ที่ไหนดี

เงื่อนไขในการรับสิทธิ์ของประกันสังคม

ข้อดีของการใช้ CPAP ในระยะยาว

การเลือกหน้ากาก CPAP ที่เหมาะสม

การดูแลและทำความสะอาดเครื่อง CPAP

การใช้งานเครื่อง CPAP ให้ถูกวิธี

Ventmed เครื่อง CPAP เครื่องช่วยรักษาอาการนอนกรน รุ่น DS-6

ซื้อเลย

การทำงานเครื่อง CPAP แบบอัตโนมัติ

โดยปกติเครื่อง CPAP แบบอัตโนมัติ จะปรับแรงดันสูงขึ้นค่อนข้างเร็วเมื่อ detect เจอภาวะหยุดหายใจ แต่เมื่อผู้ใช้กลับมาหายใจเป็นปกติแล้วเครื่องจะไม่ลดแรงดันลมทันที แต่จะคอยดูให้แน่ใจว่าผู้ใช้หายใจเป็นปกติแล้วในช่วงระยะเวลาหนึ่ง จึงค่อยๆปรับแรงดันลม ทั้งนี้เพื่อให้แรงดันเสมอและไม่ขึ้นๆลงๆมากเกินไป ในเครื่อง CPAP มีความพิเศษคือสามารถปรับตั้งค่าให้เหมาะสมกับผู้ใช้งานแต่ละคนได้ละเอียดมากกว่า คือ

สามารถตั้งค่าแรงดันได้ 3 ระดับ ยกตัวอย่างเช่น

ตั้งค่าแรงดันเริ่มต้นที่ 4  cmH2O ค่าแรงดันสูงสุดที่ 12  cmH2O และค่าแรงดันรักษา (Treatment Pressure) ที่ 8 cmH2O เป็นต้น เครื่องจะวิ่งอยู่ที่แรงดันระหว่าง 4-8 cmH2O เป็นหลัก จะวิ่งเกิน 8 cmH2O ต่อเมื่อจำเป็นจริงๆเท่านั้น และเมื่อแรงดันวิ่งอยู่ระหว่าง 8-12 cmH2O จะอยู่ไม่นานเมื่อผู้ใช้หายใจเป็นปกติก็จะลดแรงดันลงอย่างรวดเร็ว มากกว่าตอนที่แรงดันอยู่ระหว่าง 4-8 cmH2O

สามารถตั้งความไวในการ detect ภาวะหยุดหายใจได้ (Sensitivity) ถ้าเราตั้งความไวให้มากขึ้น แรงดันก็จะตอบสนองกับการเปลี่ยนแปลงของการหายใจเราเร็วขึ้น

เราควรตรวจ Sleep Test ก่อนหรือไม่

เนื่องจาก เครื่อง CPAP จัดเป็นเครื่องมือแพทย์ ควรไปปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคจากการนอนหลับโดยเฉพาะ (Sleep Specialist) ซึ่งกรณีส่วนใหญ่ แพทย์จะส่งต่อให้ท่านไปทำการตรวจ Sleep test ก่อน ทั้งนี้เพื่อเหตุผลสำคัญดังนั้นจะได้ข้อมูลต่างๆ ในการวิเคราะห์ และวินิจฉัย เพื่อแนะนำวิธีรักษาที่เหมาะสมกับท่านเพื่อหาระดับอาการก่อนการรักษาใช้เป็นตัววัดความคืบหน้าของการรักษา 

ตรวจ Sleep test ที่ไหนดี

การตรวจการนอนหลับสามารถตรวจได้ทั้งที่โรงพยาบาล และ ศูนย์ตรวจการนอนหลับ โดยเราจะต้องไปนอนตรวจตอนกลางคืนที่สถานที่นั้นๆ (ยกเว้นแต่ผู้ที่ติดนิสัยนอนตอนกลางวัน เช่น คนที่ทำงานตอนกลางคืน จะสามารถตรวจตอนกลางวันได้)

ผลที่ได้จากการตรวจจะได้รับการแปลผลและให้คำปรึกษาโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการนอนหลับว่าเรามีภาวะหยุดหายใจขณะหลับหรือไม่ และมีความรุนแรงระดับไหน สามารถใช้ค่าที่ได้จากการตรวจในการวางแผนการรักษาและติดตามการรักษา เช่น ใช้ในการปรับแรงดันลมของ เครื่อง CPAP เป็นต้น

โรงพยาบาลของรัฐ สามารถติดต่อได้ที่โรงพยาบาลขนาดใหญ่ทั่วไป ได้ ราคาประมาณ 9,000 – 10,000 บาท หากเป็นข้าราชการ ข้าราชการบำนาญ และรัฐวิสาหกิจ สามารถเบิกค่าตรวจตาม กรมบัญชีกลางได้ 7,000 บาท ส่วนสิทธิประกันสังคมสามารถเบิก ได้ตามสิทธิ์ที่โรงพยาบาลที่เราทำประกันตน

โรงพยาบาลเอกชน ราคาจะสูงกว่าโรงพยาบาลรัฐ แต่สะดวก ไม่ต้องรอคิวนาน ราคาประมาณ 12,000 – 25,000 บาท

ศูนย์ตรวจการนอนหลับ ตรวจโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการนอนหลับ โดยเฉพาะ ไม่ต้องรอคิวนาน ราคาประมาณ 9,900 – 12,000 บาท

เงื่อนไขในการรับสิทธิ์ของประกันสังคม

ผู้ประกันตนตามมาตรา 33 และมาตรา 39 จะได้รับสิทธิจ่ายเงินสมทบไม่น้อยกว่า 3 เดือนภายในเวลา 15 เดือนก่อนวันรับบริหารทางการแพทย์ 

ผู้ประกันตนตามมาตรา 38 และมตรา 41 จะได้รับสิทธฺเมื่อจ่ายเงินสมทบมาแล้วไม่น้อยกว่า 3 เดือน ภายในเวลา 15 เดือนก่อนวันรับบริหารทางการแพทย์ และได้สิทธิรับสิทธิคุ้มครองภายใน 6 เดือน ตั้งแต่วันที่สิ้นสุดความเป็นผู้ประกันตน

          การตรวจการนอนหลับยังสามารถตรวจที่บ้านได้ เรียกว่า home sleep test การตรวจนี้เหมาะสำหรับผู้ที่เคลื่อนไหวร่างกายหรือเดินทางได้ลำบาก หรือในผู้ที่ไม่อยากนอนตรวจในสถานที่ที่ไม่คุ้นชิน    การตรวจ sleep test จะมีการตรวจวัดค่าที่น้อยลง โดยมีจุดประสงค์ เพื่อตรวจคัดกรองภาวะหยุดหายใจขณะหลับเป็นหลักจึงไม่สามารถวินิจฉัยความผิดปกติของการนอนหลับชนิดอื่นๆได้

อ้างอิง

ข้อดีของการใช้ CPAP ในระยะยาว

เพื่อลดความเสี่ยงจากโรคต่างๆ ที่อาจเกิดจากภาวะหยุดหายใจขณะหลับได้อีกด้วย เช่น โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง เป็นต้น โดยหากท่านติดตามดูแลการรักษากับแพทย์อย่างใกล้ชิด จะมีความเสี่ยงในการรักษาน้อยมาก

การเลือกหน้ากาก CPAP ที่เหมาะสม

ควรหน้ากากให้เหมาะกับรูปใบหน้าและสรีระ เราจะมีโอกาสเลือกชนิดของหน้ากากให้เข้าได้กับรูปใบหน้าหรือท่านอนได้ เพื่อให้ใส่หน้ากากนอนได้สบายและลมไม่รั่วออกจากหน้ากากขณะนอนหลับ การเลือกหน้ากาก CPAP เหมาะสมเป็นขั้นตอนที่สำคัญเพื่อให้การใช้ CPAP มีประสิทธิภาพและสะดวกสบายที่สุด 

ประเภทของหน้ากากหลักๆ มี 3 รูปแบบ 

•  หน้ากากแบบครอบทั้งปากและจมูก (Full Face Mask) เหมาะสำหรับผู้ที่หายใจทางปากหรือมีปัญหาในการหายใจทางจมูก.

• หน้ากากจมูก (Nasal Mask) ใช้งานง่ายที่สุด และไม่ค่อยเกิดลมรั่ว

• หน้ากากแบบสอดจมูก (Pillow Mask )  ข้อดีคือหน้ากากแบบนี้จะมีความรู้สึกสบายในการใช้งานมากที่สุด อึดอัดน้อยที่สุด เนื่องจากไม่มีส่วนที่กดทับกับใบหน้าของเราหรือมีน้อยมาก ส่วนข้อเสียคือมักเกิดลมรั่วได้ง่าย โดยเฉพาะที่แรงดันลมสูงๆ และบางท่านอาจรู้สึกระคายเคืองบริเวณปลายรูจมูก
  

หน้ากาก CPAP รุ่น NM-002-TM

ซื้อเลย

การดูแลและทำความสะอาดเครื่อง CPAP

1. หน้ากาก ทำความสะอาดด้วยน้ำสบู่อ่อนๆ แล้วล้างออกด้วยน้ำเปล่า ตากไว้ให้แห้งในที่ร่ม ที่มีอากาศถ่าย-เทสะดวก ควรทำ ทุกๆวัน  ห้ามเช็ดด้วยแอลกอฮอล์ ห้ามตากแดด 

2. ท่ออากาศ ถอดท่อออกจากหน้ากากและตัวเครื่อง ทำความสะอาดด้วยน้ำสบู่อ่อนๆ ทั้งข้างในและข้างนอกแล้วล้างออกด้วยน้ำเปล่า แขวนตากโดยให้ปลายท่อทั้งสองข้างห้อยลง ตากไว้ให้แห้งในที่ร่ม ที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก ควรทำ ทุกๆ 2 สัปดาห์  ห้ามเช็ดด้วยแอลกอฮอล์ ห้ามตากแดด 

3. เครื่อง CPAP  ต้องปิดเครื่องให้ลมหยุดก่อนทุกครั้ง ถอดปลั๊กไฟออกทุกครั้ง และใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำเปล่า เช็ดรอบๆ ด้านนอกตัวเครื่อง แล้วใช้ผ้าแห้งเช็ดอีกที ควรทำทุก 1 เดือน ห้ามใช้น้ำร้อน และห้ามตากแดด

4.กระบอกน้ำเครื่องทำความชื้น  เทน้ำที่เหลือทิ้งทุกเช้า ใช้ผ้าแห้งเช็ด และผึ่งไว้ในที่ร่ม ถ้ามีคราบตะกรัน แนะนำให้ล้างด้วยน้ำยาล้างขวดนม แล้วขัดด้วยฟองน้ำนิ่มๆ น้ำที่ใช้เติม ควรทำทุกๆ วัน

ไม่แนะนำ: น้ำเกลือ, น้ำแร่, น้ำประปา

แนะนำ: น้ำต้ม, น้ำดื่มขวด, Sterile water

ห้ามล้างด้วยแอลกอฮอล์หรือน้ำร้อน และห้ามตากแดด

5.แผ่นกรองอากาศ เป็นแบบใช้แล้วทิ้ง (Disposable) ไม่สามารถล้างทำความสะอาดได้ ต้องเปลี่ยนแผ่นใหม่เท่านั้น ควรเปลี่ยนทุก 1-2 เดือน

การใช้งานเครื่อง CPAP ให้ถูกวิธี

1. วางอุปกรณ์บนพื้นผิวระดับเดียวกัน 

2. เสียบขั้วต่อสายไฟที่ด้านหลังของอุปกรณ์ เชื่อมต่อปลายสายไฟด้านหนึ่งเข้ากับชุดจ่ายไฟ และปลายอีกด้านหนึ่งเสียบเข้ากับเต้ารับไฟฟ้า 

3. เชื่อมต่อท่ออากาศเข้ากับช่องระบายอากาศที่อยู่ด้านหลังอุปกรณ์อย่างแน่นหนา 

4. เปิดฝาแท้งค์เก็บน้ำแล้วเติมน้ำจนถึงเครื่องหมายระดับน้ำสูงสุด อย่าเติมน้ำร้อนลงในแท้งค์เก็บน้ำ 

5. ปิดฝาแท้งค์เก็บน้ำให้สนิท 

6. เชื่อมต่อปลายท่ออากาศด้านที่ว่างเข้ากับหน้ากากอย่างแน่นหนา โปรดอ่านคู่มือสำหรับผู้ใช้โดยละเอียด 

7. ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้งานเพื่อให้แน่ใจว่าอุปกรณ์สามารถให้ผู้ป่วยได้ ควรกำหนดการตั้งค่าความดันในการรักษาสำหรับผู้ป่วยเป็นรายบุคคลด้วยการกำหนดค่าอุปกรณ์ที่จะใช้ รวมถึงอุปกรณ์เสริม และควรประเมินการตั้งค่าของการบำบัดอีกครั้งเป็นระยะเพื่อประสิทธิผลในการใช้งาน 

8. ไม่คลุมหรือวางอุปกรณ์ในลักษณะที่ส่งผลเสียต่อการทำงานหรือประสิทธิภาพของอุปกรณ์

สรุป

การนอนกรนและหยุดหายใจขณะหลับ เป็นภาวะที่ไม่ควรมองข้าม เพราะจะส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ทั้งในระยะสั้นและระยะยาวและในปัจจุบันนอนกรนเป็นเรื่องที่รักษาได้ง่ายมากด้วยการใส่ CPAP หากใครที่รู้ว่าตนเองหรือคนใกล้ตัวนอนกรน แนะนำให้รีบมาตรวจการนอนหลับ (sleep test) เพื่อวางแผนการรักษา นอกจากเราได้สุขภาพการนอนที่ดีกลับมากแล้ว ยังทำให้มีจิตใจแจ่มใสสติปัญญาเฉียบแหลม ไม่มีโรคเบาหวาน ความดันถามหา และได้ชีวิตครอบครัวที่หวานชื่นกลับมาอีกด้วย 

อ้างอิง

https://www.nksleepcare.com

https://www.sso.go.th

เครื่อง CPAP เครื่องช่วยรักษาอาการนอนกรน รุ่น DS-6

ซื้อเลย